Vliegschaamte
Gele hesjes, CO2-taks, btw-verhoging. Het zijn begrippen uit
deze tijd en ze maken duidelijk dat wij, als samenleving, ergens niet blij mee zijn.
We lopen er tegen te hoop, voeren campagne en winden ons op. Opmerkelijk is dat
we altijd vinden dat we in een unieke tijd leven. Het historisch perspectief
zijn we in dat opzicht wat kwijt.
Wat te denken van de Tiende Penning van Alva in de tijd van de Tachtigjarige Oorlog? Ging het nu om
godsdienstvrijheid of toch om economische belangen en strijd tegen
centralisatie? De Tiende Penning was een verzamelnaam voor drie verschillende
belastingen: de Tiende Penning, 10% omzetbelasting op roerende goederen (nu btw);
de Twintigste Penning, 5% belasting op verkoop van onroerend goed (nu
overdrachtsbelasting); en de eenmalige Honderdste Penning van 1% op onroerend
goed (nu ozb). Een Tachtigjarige Oorlog is
toch wel wat anders dan ons huidig verzet tegen toenemende
belastingongelijkheid (de gele hesjes) en verdergaande centralisatie zoals de Brexit.
Kortom: op historische afstand bekeken, lijkt er niets nieuws onder de zon.
De vraag is hoe we op deze manier naar het nieuwe buzzwoord vliegschaamte moeten kijken. We vliegen wel, maar we schamen ons er
ook voor vanwege de milieubelasting, de plaatselijke geluidshinder en
luchtvervuiling die het oplevert. Mijn eerste gedachte is dat ook hier niets
nieuws onder de zon is, want vroeger hadden we het woord ‘aflaat’. Die konden
we kopen en daarmee kochten we onze zonde af. Bij iedere vliegtuigmaatschappij
kan dat tegenwoordig ook. Passagiers kunnen met een kleine vergoeding hun
vlucht CO2-neutraal maken. Van deze bijdrage worden bijvoorbeeld bomen geplant.
Het geweten is gesust en we kunnen weer verder.
Toch is vliegschaamte anders: het is de opmaat naar
ander gedrag. Bij ons in de regio hebben we het probate medicijn tegen
vliegschaamte. In plaats van het – te goedkope – ticket naar bijvoorbeeld
Barcelona kun je in de regio Holland boven Amsterdam een prachtig weekend
Gouden Eeuw doen goudeneeuwbovenamsterdam.nl).
Toeristische kwaliteit om de hoek. Met een beetje creativiteit kan het op de
fiets of per trein genoten worden. Weg is je vliegschaamte!
Thijs Pennink
Directeur Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland-Noord