De spontane aangifte
Het is weer tijd voor de belastingaangifte, heb je geen uitnodiging gekregen voor het doen van belastingaangifte en wil je toch ‘spontaan’ aangifte doen? Dit is wat je moet weten.
In de wet is bepaald dat voor het ‘per abuis’ te laat indienen van de aangifte of te laat betalen van de verschuldigde belasting een verzuimboete boete kan worden opgelegd. Als de aangifte ‘opzettelijk of door grove schuld’ niet of niet tijdig wordt gedaan kan een zwaardere vergrijpboete worden opgelegd, een strafrechtelijke geldboete of zelfs gevangenisstraf.
Maar wat als je niet bent uitgenodigd tot het doen van aangifte? Wat als je bijvoorbeeld wel inkomen of winst hebt genoten of vermogen hebt? Is bestraffing of beboeting voor het niet of niet tijdig doen van aangifte überhaupt wel mogelijk, als je niet bent uitgenodigd tot het doen van aangifte?
Wanneer ben je verplicht belastingaangifte te doen?
De wet bepaalt dat je binnen de in de uitnodiging gestelde termijn aangifte moet doen. De verplichting om aangifte te doen ontstaat echter niet automatisch als je weet dat je belasting moet betalen. De aangifteplicht ontstaat formeel pas door de uitreiking van de uitnodiging tot het doen van aangifte (‘de uitnodiging’). De uitnodiging ligt aan hierdoor aan de basis van het heffingssysteem, zonder uitnodiging bestaat dus geen aangifteplicht.
Heb je geen uitnodiging ontvangen en weet dat je belasting verschuldigd bent, dan ben je overigens wel verplicht om te vragen om een uitnodiging. Voor de inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting moet binnen zes maanden na het belastingjaar een verzoek worden gedaan. Voor schenkbelasting is dat twee maanden na het jaar van de schenking en voor erfbelasting geldt een termijn van acht maanden na het overlijden.
Het niet vragen om een uitnodiging kan een bestuurlijke (verzuim)boete opleveren van maximaal € 5.514.
Kan een ‘spontane aangifte’ te laat en dus beboet- of strafbaar zijn?
Als je geen uitnodiging hebt ontvangen voor het doen van belastingaangifte en ook niet om een uitnodiging hebt gevraagd maar alsnog zelf aangifte doet, dan heet dit een ‘spontane aangifte’.
Interessant is de vraag of het spontaan doen van aangifte ‘te laat’ kan zijn en op basis daarvan kan leiden tot beboeting of bestraffing. Kan bijvoorbeeld het in 2022 spontaan doen van de aangifte inkomstenbelasting 2019 worden aangemerkt als ‘niet tijdig’? Ik meen van niet. De afwezigheid van de aangifteverplichting leidt ertoe dat geen termijn is voor het doen van de aangifte en je dus ook niet te laat kunt zijn. Voor het opleggen van een boete is dan – in beginsel – geen ruimte.
Een vergrijpboete kan wel worden opgelegd in het geval waarin de aanslagtermijn (drie jaar) is verlopen en er gronden zijn om na te vorderen. Bij het opleggen van een navorderingsaanslag kan immers een vergrijpboete kan worden opgelegd voor het opzettelijk niet (tijdig) doen van de aangifte. Bij een vergrijpboete is de maximumboete 100% van de verzwegen belasting en voor box 3 zelfs 300%.
Mr. Woody Jansen de Lannoy