Eigendom in Amsterdam in beweging: Van erfpacht tot duurzaamheid

In Amsterdam schuilt achter iedere gevel niet alleen geschiedenis, maar ook een stukje vastgoedrecht. Het vastgoedrecht is altijd in beweging. Wie is juridisch gezien eigenaar en hoe wordt het eigendomsrecht beperkt? En wat voor invloed heeft het vastgoedrecht op de toekomst van Amsterdam?

Erfpacht

Veel Amsterdammers denken eigenaar te zijn van hun huis, maar dat is niet altijd waar. Amsterdam wordt gekenmerkt door gebruik van het erfpachtrecht. Grote delen van de stad zijn eigendom van de gemeente. De erfpachter heeft alleen het recht om de onroerende zaak te gebruiken, maar krijgt niet het eigendom. Het erfpachtsysteem geeft de gemeente zeggenschap. Via erfpachtvoorwaarden kan zij sturen op het gebruik en de ontwikkeling van de stad. Daarmee wordt het collectief belang gediend.

Appartementsrecht

Waar een grachtenpand vroeger één koopman huisvestte, is datzelfde pand nu vaak gesplitst in meerdere appartementen. Het appartementsrecht maakt dat mogelijk: iedere eigenaar heeft het exclusieve gebruik van zijn woning, maar is mede-eigenaar van het gehele gebouw. Het kan goed worden gebruikt in combinatie met erfpacht: een erfpachtrecht kan op een appartementsrecht worden gevestigd of het erfpachtrecht kan in appartementsrechten worden gesplitst (met toestemming van de eigenaar). Dit is een voorbeeld van hoe het vastgoedrecht meebeweegt met de stad: zonder deze constructies zou Amsterdam niet de woningvoorraad hebben die zij nu kent.

Toekomst van de stad

Met het 750-jarig bestaan van Amsterdam is het belangrijk om ook naar de toekomst van het vastgoedrecht te kijken. Daarin speelt het collectieve belang wederom een rol, denk aan energiebesparing, leefbaarheid en circulariteit. Via erfpachtvoorwaarden kunnen duurzaamheidseisen worden opgelegd of via de vereniging van eigenaren kan een appartementseigenaar gedwongen worden om zonnepanelen op het gemeenschappelijk dak te plaatsen. Ook wordt gekeken naar gebruik van het erfpachtrecht voor bestanddelen van gebouwen, zodat deze hergebruikt kunnen worden. Wie een woning in Amsterdam bezit, draagt dus ook verantwoordelijkheid voor de duurzaamheid van de stad.

De essentie van vastgoedrecht in Amsterdam

Het vastgoedrecht beweegt mee met de behoeften van de stad. Via juridische constructies wordt steeds vaker een balans gezocht tussen individueel bezit en collectief belang. Misschien past dat juist bij 750 jaar Amsterdam.

De Amsterdammer van de toekomst koopt niet alleen een woning, maar ook een stukje verantwoordelijkheid voor de stad.

Louise Strating
Advocaat bij Certa Advocaten te Amsterdam
strating@certa.nl | www.certa.nl