Van kopieerapparaat naar chatbot: wie leidt de nieuwe accountant nog op?

Mijn eerste dagen op kantoor begonnen bij het kopieerapparaat. Facturen, pakbonnen, bankafschriften. Alles ging door die ratelende machine. Daarna mocht ik de boel handmatig aansluiten, kruisjes zetten, totalen checken. Saai? Soms. Leerzaam? Absoluut.

Fast forward naar nu. De nieuwe generatie start niet meer bij het kopieerapparaat, maar bij ChatGPT. We zien een tendens dat grotere kantoren steeds minder starters aannemen. Want wat vroeger een dag kostte, regelt AI in seconden. Factuurherkenning, boekingen, zelfs risicoanalyses. Het werk is sneller, goedkoper en – eerlijk is eerlijk – vaak ook foutloos.

Je leert fietsen door te vallen

Maar daar wringt iets. Want hoe leiden we de accountant van morgen nog op, als AI deze voorbereidende, maar onmisbare taken al heeft gedaan vóór de starter überhaupt zijn laptop openklapt? We besparen op instroom, juichen de efficiëntie toe, maar vergeten dat je pas leert fietsen door te vallen. Je kunt geen zuiver oordeel vellen zonder je handen vies te maken. En ja, AI is slim. Wie leert ze straks kijken achter de cijfers, in plaats van ze alleen af te vinken?

Natuurlijk zitten er voordelen aan. Minder handwerk, waardoor meer focus op advies en een lagere instroom betekent lagere loonkosten. Maar er zijn ook risico’s: starters die cruciale ervaring missen. AI die niet gecontroleerd wordt, omdat niemand weet hoe het precies werkt. En over vijf jaar? Minder instroom nu betekent mogelijk een tekort aan accountants in de toekomst. En een generatie die alleen met algoritmes praat in plaats van met cliënten.

Digitale zandbak

Het is cruciaal dat accountantskantoren niet alleen investeren in AI, maar ook in mensen. De opleiding moet met de tijd mee. Minder abstracte theorie, meer ruimte om te oefenen, te ontdekken en fouten te maken. Niet alleen leerboeken, maar ook een digitale ‘zandbak’ waar jonge accountants de praktijk kunnen simuleren. Anders eindigen we met accountants die perfect met AI overweg kunnen, maar geen idee hebben wat een post ‘overlopende passiva’ is.

AI is een mooie ontwikkeling en gaat ons veel efficiëntie opleveren. Maar als we geen ruimte houden voor een gezonde aanwas bij de basis, dan veranderen we van een mooie piramide in een rotte peer: glimmend van buiten, maar zonder stevige kern.

Bas Dubbelman is registeraccount en director assurance bij CROP accountants & adviseurs in Hoofddorp.