De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten hebben een stevige waarschuwing verstuurd. In een gezamenlijk bericht stellen ze dat de financiële sector te afhankelijk is geworden van digitale systemen. Die afhankelijkheid maakt banken, verzekeraars en betaalinstellingen kwetsbaar voor storingen en aanvallen.
Volgens de toezichthouders ligt de kern van het probleem in de concentratie van technologie. Steeds meer instellingen gebruiken dezelfde cloudproviders en softwarebedrijven. Dat maakt het systeem efficiënt, maar ook gevaarlijk kwetsbaar als één partij uitvalt. Een storing of cyberaanval bij zo’n leverancier kan direct gevolgen hebben voor miljoenen klanten.
Ook buiten de traditionele financiële wereld speelt dit. Denk aan fintechbedrijven en cryptoplatforms die zich grotendeels op digitale infrastructuren verlaten. Zelfs online recreatie, zoals crypto casino’s, leunt op dezelfde technologie. Als CardPlayer’s review van Bitcoin goksites een platform aanbeveelt, is dat voornamelijk gebaseerd op spelaanbod, uitbetaalsnelheid en promoties, maar ook op veiligheid en betrouwbaarheid van het platform.
Dat is logisch en meestal loopt alles hierdoor erg vlot, maar als een walletdienst of betalingsverwerker hapert, staat alles stil. De les is duidelijk: digitale afhankelijkheid raakt niet alleen banken, maar iedereen die online opereert.
DNB en AFM stellen dat de financiële stabiliteit niet meer alleen draait om kapitaal en buffers. Digitale veerkracht en weerbaarheid zijn minstens zo belangrijk geworden. Wie z’n IT niet op orde heeft, brengt niet alleen zichzelf, maar het hele systeem in gevaar. De toezichthouders noemen dit een nieuw type systeemrisico dat vroeger nauwelijks werd herkend.
De timing van de waarschuwing is geen toeval. Europa heeft op 17 januari 2025 DORA ingevoerd, de Digital Operational Resilience Act. Die wet verplicht financiële instellingen om beter voorbereid te zijn op digitale incidenten. Bedrijven moeten noodplannen hebben, hun systemen testen en direct rapporteren bij storingen.
DNB benadrukt dat deze regels niet als bureaucratie bedoeld zijn. Ze vormen een basis voor vertrouwen in een steeds digitaler systeem. Als klanten niet zeker weten dat hun geld altijd bereikbaar is, dan komt dat vertrouwen onder druk te staan. Digitale veerkracht is dus niet zomaar een technisch onderwerp, maar een kernvoorwaarde voor stabiliteit.
In hun gezamenlijke verklaring wijzen de toezichthouders ook op de rol van uitbesteding. Veel banken en beleggingsinstellingen werken met externe IT-partners. Dat biedt schaalvoordelen, maar vergroot ook de afhankelijkheid. Volgens DNB en AFM moeten instellingen beter nadenken over noodscenario’s. Wie is er verantwoordelijk als een leverancier uitvalt? Hoe snel kun je overschakelen op een ander systeem?
De waarschuwing komt na een reeks incidenten die het probleem tastbaar maken. Een tijdje geleden viel een groot Europees datacentrum enkele uren uit. Daardoor konden duizenden klanten geen betalingen doen of inloggen bij hun bank. Zulke gebeurtenissen laten zien hoe één technisch probleem snel kan uitgroeien tot iets wat het hele stelsel raakt.
AFM wijst daarnaast op de psychologische component. Mensen vertrouwen hun geld toe aan een digitaal systeem dat ze niet begrijpen. Als dat systeem hapert, is de reactie emotioneel, niet rationeel. In een wereld waarin nieuws zich razendsnel verspreidt, kan paniek zich even snel ontwikkelen als een cyberaanval zelf.
DNB noemt samenwerking tussen financiële instellingen, toezichthouders en techbedrijven cruciaal. De digitale keten is te verweven om risico’s nog los van elkaar te zien. Banken kunnen niet zonder cloudleveranciers, en die kunnen niet functioneren zonder stabiele netwerken. Een storing bij één partij is een risico voor het geheel.