Klimaat neutrale energiesystemen, de uitbreiding van energienetwerken en het combineren van energieproductie en de circulaire economie; dat zijn de belangrijkste uitdagingen van New Energy Coalition. Met kennis en verbinding zetten zij ideeën om in oplossingen, in co-creatie met de regionale partners. Frank Brandsen is regiomanager en houdt zich bezig met business development. Hij vertelt over het belang van samenwerken, behaalde successen en plannen voor de toekomst.
New Energy Coalition is een netwerkorganisatie die samenwerkingen aanjaagt om de energietransitie te bevorderen. “Als organisatie doen we onderzoek en we stimuleren innovaties, praktijktoepassingen en bedrijvigheid met economische impact op de regio”, vertelt Frank Brandsen. “We werken samen met onze partners aan integrale duurzame energiewaardenketens. Sinds de oprichting, zo’n achttien jaar geleden, hebben we vele partners en leden aan ons gebonden en samen buigen we ons over de uitdagingen van deze tijd.”
Nieuw economisch perspectief
Achttien jaar geleden zocht de provincie Groningen een nieuw economisch perspectief. “De economische situatie van deze provincie was destijds niet zo sterk”, vertelt Frank. “In de energietransitie zag men een groeiparel en zo ontstond de rode draad van New Energy Coalition: verduurzaming in combinatie met economische ontwikkeling.
Zo’n twaalf jaar geleden haakte Noord-Holland aan en toen kwam ik erbij en met mij vele collega’s. Het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord stapte in, net als een aantal gemeentes en provincie Noord-Holland en door deze samenwerkingen konden we impactvollere energieprojecten starten of begeleiden.”
Gunstige ligging
“Door de ligging aan de Noordzee, met de havens, de grote gasleidingen die door de provincie lopen en de gasopslag (in Bergen en Alkmaar), is Noord-Holland geografisch gezien een heel interessant gebied voor de energietransitie. Een voorbeeld: op dit moment komt 70% van al het Nederlandse gas binnen via Den Helder. De havens en de bestaande gasinfrastructuur zullen ook belangrijk worden voor het toekomstige gebruik van waterstof en groen gas. Nieuwe economische initiatieven zien we ontstaan op locaties waar van oudsher de gasindustrie was.”
Europese subsidies
Bij New Energy Coalition in Noord-Holland werken circa tien mensen, ieder met een eigen specialisme. “Je moet erg van puzzelen houden als je bij ons wilt werken”, lacht Frank. “En je moet ook tegen frustratie en onzekerheden kunnen. De weg is eigenlijk altijd hobbelig. Als we een kans zien, dan gaan we praten en verbinden we partijen aan elkaar. In de haven van Den Helder waren we bijvoorbeeld al actief met een aantal projecten. Zoals een project om walstroom aan te bieden met inzet van waterstof (voor de elektra-productie). Samen met de Port of Den Helder willen we de diverse initiatieven combineren tot een Masterplan. Via de Regiodeal Maritiem Cluster Kop van Noord-Holland is er al veel bereikt. We hebben aanvullend succesvol een Europese subsidie aangevraagd, waardoor er de komende jaren een extra boost wordt gegeven. Europese havens met vergelijkbare vragen werken nu samen.”
Energie delen
Een ander vraagstuk ligt op het gebied van elektriciteit. “Stel, je wilt verduurzamen, maar het energienetwerk zit vol. Of je wilt uitbreiden of vestigen op een bedrijventerrein. Het duurt jaren voordat het elektranet weer volledig op orde is, dus we moeten flexibel en creatief worden. Alleen als je samenwerkt en naar het grotere geheel kijkt kom je tot een oplossing. Energie delen is daarin een hot topic. Onder ondernemers en particulieren. Op dit moment is dat delen helaas nog enorm complex. In Alkmaar zijn we nauw betrokken bij een project in de Boekelermeer Haven. Ondernemers moeten hun bedrijf verplaatsen vanwege woningbouw, maar op de plek waar ze naartoe kunnen verhuizen is niet voldoende stroom. Met de gemeente, de ondernemers en Liander onderzochten we de mogelijkheden en vonden we een oplossing via een energiehub. Met zonnepanelen wordt energie opgewekt en we krijgen wat stroom uit het net. Een batterij wordt gebruikt voor opslag en levering. De energie wordt via een Smart Grid voor tien ondernemers beheerd en gedeeld. Een nieuwe contractvorm van Liander maakt dit mogelijk. New Energy Coalition is de onafhankelijke partij in deze samenwerking en het mes snijdt in onze projecten aan twee kanten. We helpen de economische ontwikkeling en kunnen CO2-reductie helpen bereiken. De bijvangst is de nieuwe technologie. Hoe slimmer we die energie opwekken, hoe minder we nodig hebben.”
Voorbeeldproject
“Ook voor dit project en een aantal andere projecten in de Boekelermeer hebben wij een Europese aanvraag opgesteld en deze subsidie werd vorig jaar toegewezen. Het Boekelermeer project is daarmee een programma geworden waar andere ondernemers en gemeenten hun voordeel mee kunnen doen. Wat een extra uitdaging wordt is om ook warmte, waterstof en groen gas in het energienet te integreren, waardoor de Boekelermeer een echte energiehub wordt. De materie is vaak ongekend complex dus je hebt veel kennis nodig. Door subsidies kan er sneller geïnvesteerd worden, ervaringen worden opgedaan en daar kan van geleerd worden, zodat de systemen uiteindelijk op andere terreinen, zo mogelijk zonder subsidies, gefinancierd kunnen worden. Met deze aanpak is de afgelopen jaren ook de verduurzaming van sportcomplex de Meent tot stand gekomen en daar is veel van geleerd. Ook dit is via een Europees programma gesubsidieerd.”
Rollen
New Energy Coalition stimuleert dus samenwerking en innovatie, ook door zelf projecten te initiëren, daar waar ze kansen zien. “Samen met Ontwikkelingsbedrijf NHN helpen we bedrijven bij het ontwikkelen en opschalen van duurzame energie-oplossingen en begeleiding bij financiering en subsidies. Vooral de Europese subsidies zijn lastig binnen te halen. Zo’n Europese aanvraag is overigens echt een hell of a job. Een goed gedetailleerd plan schrijven kost maanden werk en alle betrokken partijen moeten vooraf hun commitment bewijzen. Maar we gaan graag zo’n uitdaging aan. En hebben een goed trackrecord in Noord-Holland. Zoals hiervoor al aan aangestipt, lopen er op dit moment drie grote EU-projecten: een in Den Helder en twee in de regio Alkmaar. Verder zien we in ons werk dat marktkennis en strategieontwikkeling steeds belangrijker zijn en worden we veel gevraagd om op dit vlak onze kennis en visie in te zetten. Samen met het Ontwikkelingsbedrijf NHN en de overheden proberen we steeds de marktkansen voor duurzame energie te verbeteren: waterstof, groen gas, energiehubs en innovatie bij het mkb en de rol van de havens zijn daarbij speerpunten.”
Kennis delen
New Energy Coalition werkt heel graag mee aan symposia en presentaties, bij bedrijven en gemeentes. “We hebben veel kennis en ervaringen te delen, vragen anderen deze ook te delen en we hopen daarmee ondernemers en overheden te inspireren”, zegt Frank. “Zo zijn de H2 Kenniscafés die we samen met Ontwikkelingsbedrijf NHN organiseren een groot succes.”
Volop innovatie
Er vindt veel innovatie plaats in Noord-Holland. “Wij zien bijvoorbeeld vloeibare waterstof als een veelbelovende oplossing voor de transportwereld en de luchtvaart. Het bedrijf Cryoworld uit Wieringerwerf heeft onlangs een subsidie gekregen uit het budget van de ‘Regiodeal Maritiem Cluster Kop van Noord-Holland’ om samen met andere partijen een apparaat te maken om waterstof lokaal vloeibaar te maken, waardoor we makkelijk veel waterstof kunnen opslaan en transporteren. Met die vloeibare waterstof kunnen we een keten in stand brengen, die begint met windmolens en eindigt met schepen die op waterstof varen en drones of vliegtuigen die op waterstof vliegen.”
Hydrogen Valley
Dat de introductie van waterstof (gas of vloeibaar) nog wat traag verloopt, is geen nieuws. “Het is onze uitdaging om nieuwe ketens van productie naar gebruik te organiseren. Noord-Holland heeft de Europese status gekregen van Hydrogen Valley. We werken nu samen met het Noordzeekanaalgebied, Ontwikkelingsbedrijf NHN en provincie Noord-Holland aan nieuwe waterstofprojecten. Denk aan productie, maar ook opslag, transport en afgifte aan transport en industrie. New Energy Coalition heeft ook bijgedragen aan kennisontwikkeling op dit terrein. We zijn nauw betrokken geweest bij de oprichting van InVesta, het expertisecentrum voor vergassingstechnologieën. Daar worden allerlei technieken ontwikkeld om groen gas en waterstof te produceren van biogene afvalstromen. In 2025 en 2026 zullen rondom InVesta meerdere partijen gaan investeren in de productie van waterstof, groen gas en methanol.”
Robuuste energiesystemen
Het toekomstbestendig maken van het energiesysteem in Nederland is een cruciale stap. Hierbij gaat het niet alleen om de opwekking en productie, maar ook om distributie, opslag, gebruik en toepassing van duurzame energiedragers, zoals waterstof. “De energiesystemen moeten flexibeler en slimmer worden. We zijn heel enthousiast over de projecten en stimuleren steeds nieuwe initiatieven. Een paar voorbeelden:
Het project DUWAAL focust zich op de productie van waterstof uit windenergie en de bouw van waterstof tankstations, zoals het al operationele NXT-tankstation in Alkmaar. Via het Europese programma REFORMERS zetten we ons met twintig partners in om een CO2-neutraal en 100% zelfvoorzienend ‘renewable energy valley‘ te realiseren in de omgeving Alkmaar en Heiloo. Zo zullen er bijvoorbeeld thuisbatterijen worden geplaatst in woningen en een buurtbatterij op een bedrijventerrein in Heiloo. Vanuit Europa is dit gebied aangemerkt als flagship (voorbeeldproject), en we delen onze bevindingen op regionaal en Europees niveau. En dan zijn er nog mooie initiatieven als het ‘Fieldlab waterstof in Agri’, dat zich richt op de introductie van waterstof in de agrarische sector en onze betrokkenheid bij de diverse energiehubs in de regio. Allemaal om robuuste energiesystemen te bouwen waardoor we minder afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen.”
