Noodzaak voor alle ondernemingen, om aan de slag te gaan met milieu, maatschappij en goed ondernemingsbestuur (ESG)
In 2024 is officieel het startschot voor een duurzaam bedrijfsleven afgegaan. De ingang van nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van duurzame bedrijfsvoering en -rapportage verandert het financiële landschap voorgoed. Direct of indirect wordt het voor iedere onderneming noodzaak om de inspanningen op het gebied van gebied van milieu, maatschappij en goed ondernemingsbestuur (ESG) transparant te maken – ook als zij nog niet gebonden zijn aan de wetgeving. Irma Langeraert, Managing Partner van financieringsspecialist Ilfa, legt uit.
In 2024 valt slechts een beperkte groep organisaties – beursgenoteerd en met 500+ werknemers – onder de wetgeving voor duurzame rapportage, de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Volgend jaar neemt het aantal organisaties in deze groep flink toe. Dan wordt dit ook verplicht voor organisaties met een netto-omzet van meer dan €40 miljoen, een hoger balanstotaal dan €20 miljoen en/of 250 of meer werknemers. Raakt je organisatie deze grenzen nog niet? Dan denk je wellicht tot minimaal 2026 de dans te ontspringen. Wat echter veelal niet wordt gerealiseerd, is dat de ESG gerelateerde regelgeving het gehele financiële landschap doet veranderen.
Banken als nieuwe poortwachters voor duurzaamheid
Aan de basis van de duurzame wetgeving liggen de VN Sustainable Development Goals en het Parijsakkoord die in 2018 werden gepresenteerd en ondertekend door 193 landen. Dit leidde niet enkel tot de ingang van CSRD, maar ook tot diverse maatregelen voor financiers en vereisten bij het verstrekken van leningen. Zij worden vanaf dit jaar geconfronteerd met onder andere de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR), Green Asset Ratio (GAR) en verscherpte aansturing vanuit de ECB en vergelijkbare instanties op het gebied van ESG. Zo worden bijvoorbeeld banken verplicht om hun interne bedrijfsvoering zo aan te passen dat alle duurzaamheidsrisico’s in het kredietverleningsproces worden meegenomen en – let op – ook als de financiering al is verstrekt. Zij worden geacht om daarbij zelf een beleid te ontwikkelen om risicovolle financieringen af te bouwen.
Gelukkig zijn er ook kansen. De integratie van duurzame bedrijfsvoering wordt actief ondersteund door de Nederlandse overheid, ING, NWB Bank, Rabobank, Triodos Bank, ABN Amro en de Nederlandse Vereniging van Banken. Zo brachten zij onlangs een statement uit om van circulariteit een integraal onderdeel te maken van de financieringsprocessen per 2030 en hiervoor onder andere nieuwe risicomodellen te ontwikkelen.
Waar financieringsbeslissingen voorheen werden gebaseerd op financiële gezondheid en -doelstellingen, krijgen activiteiten en initiatieven van organisaties op het gebied van ESG een nadrukkelijke rol in het proces. Ondanks dat de Return on Investments (ROI) voor investeerders belangrijk blijft en organisaties worden beoordeeld op prognoses op het gebied van marktaandeel, winst en kostenminimalisatie, moeten zij kunnen aantonen dat hun kapitaalstromen groen zijn of die richting op bewegen. Grijze, ofwel niet duurzame, investeringen moeten plaatsmaken voor licht- of donkergroen. Kan er geen bewijs worden geleverd dat het verstrekte of nieuw aan te wenden kapitaal op duurzame of verantwoorde wijze wordt geïnvesteerd? Dan resulteert dat in een gesloten beurs of in het beste geval een aanzienlijk hoger rentepercentage. Rapporteren over duurzaamheid wordt daarmee voor iedere organisatie de norm.
“De essentie van financieren verandert niet, het is het beoordelingsproces dat op de schop gaat”, vertelt Langeraert. “Andere soorten risico’s zullen worden meegewogen. We worden uitgedaagd om een prijskaartje te hangen aan feitelijk onbetaalbare zaken. Goedkoop ten koste van mens en milieu zal moeten worden uitgelegd, want ‘comply or explain’ is het nieuwe adagium in de financiële markten. Elke onderneming met een financieringsbehoefte zal moeten realiseren dat financieren voortaan gaat over meer dan alleen geld.”
Hoe pak je dat aan?
Het goede nieuws is dat een volledige rapportage volgens de richtlijnen van de CSRD (nog) niet hoeft als een onderneming nog niet onder de wetgeving valt, vertelt Langeraert. Van belang is het om wel te starten. Als je niet onder CSRD valt is er nog veel vrijheid in het inrichten van rapportages. Gebruik deze tijd goed om te leren en nog belangrijker: om essentiële data te gaan verzamelen. Je hoeft niet de maar liefst 1200 bepalingen en regels door te vertalen naar de eigen organisatie. Blijf bij de kern en bepaal met een zo’n objectieve blik op welke van de thema’s binnen de drie onderdelen van ESG voor jouw organisatie van belang zijn. Te noemen: 1) Milieu – Klimaatverandering, Vervuiling, Water en mariene hulpbronnen, Biodiversiteit en ecosystemen, Materiaalgebruik en circulaire economie, 2) Sociaal – Eigen werknemers, Arbeiders in de waardeketen, Invloed op gemeenschappen, Klanten en eindgebruikers en 3) Governance – Business conduct. Bepaal per onderwerp zo nauwkeurig mogelijk welke activiteiten en initiatieven er al worden ondernomen of op de planning staan. Veel ondernemingen doen al meer dan dat ze zichzelf realiseren. Benoem de doelen c.q. ambities en ondersteun dit waar mogelijk met data. Hetzelfde geld voor de bijbehorende risico’s. Rapporteer je deze aspecten op zo’n manier dat het herken- en bruikbaar is in het vernieuwde financiële landschap? Dan resulteert dit in een aanzienlijk verbeterde toegang tot kapitaal, lagere rentetarieven en betere voorwaarden.
