De Regio Deal Maritiem cluster, Kop van Noord-Holland bestaat vijf jaar en wordt opnieuw verlengd. Voor bestuurders, ondernemers en kennisinstellingen in de Kop van Noord-Holland is dat een goed bericht. Wat begon als een instrument om samenwerking te versnellen, is uitgegroeid tot een stevige basis voor innovatie, economische groei en sociale ontwikkeling. “De Regio Deal is echt een katalysator geweest,” zegt wethouder Fotigui Camara van Den Helder. Gedeputeerde Esther Rommel: “Zonder deze deal zouden we niet staan waar we nu staan.”
De Regio Deal werd in 2020 gesloten tussen het Rijk, de provincie Noord-Holland, gemeenten in de Noordkop en een brede coalitie van bedrijven en onderwijsinstellingen. Het doel: het leef-, woon- en werkklimaat in de Kop van Noord-Holland versterken. De pijlers in de Regio Deal zijn werkgelegenheid, innovatie op het gebied van maritieme technologie en waterstof, én kennisontwikkeling.
Volgens gedeputeerde Esther Rommel van de provincie Noord-Holland was de start “wel even spannend”, maar met een duidelijke beloning in het vooruitzicht: “Je werkt vijf jaar lang met veel partijen aan gezamenlijke doelen. Maar als ik nu terugkijk, zie ik dat er echt mooie stappen zijn gezet. De deal heeft veel energie losgemaakt en concrete resultaten opgeleverd.”
Voor Camara is de deal méér dan een financieel arrangement: “De Regio Deal heeft gezorgd voor versnelling. We zien dat samenwerking tussen gemeenten, provincie, Rijk en kennispartners veel hechter is geworden. Ook bedrijven haken makkelijker aan bij gezamenlijke projecten, juist omdat er een breed gedragen structuur ligt.”
Innovatie: van waterstof tot drones
De afgelopen jaren zijn verschillende programmalijnen ontwikkeld: human capital, waterstof, en Metip (Maritime Emerging Technologies Innovation Park). Rommel benadrukt de breedte van innovatie in de Kop van Noord-Holland: “We hebben hier in de regio verrassend veel innovatieve bedrijven. Vaak onzichtbaar voor buitenstaanders, maar wel van nationaal belang. Of het nu gaat om waterstof, drones of nieuwe scheepvaarttechnieken: in de Kop gebeurt het. De uitdaging is dat de technologie soms sneller gaat dan de regelgeving kan bijhouden.”
Sociale innovatie
Camara vult aan: “Naast technologische vernieuwing is er ook de sociale innovatie. Hoe organiseer je samenwerking tussen civiele en militaire partners? Hoe deel je kennis op een manier die iedereen vooruithelpt? Dat is minstens zo belangrijk. En juist daar zie je dat de Regio Deal echt verschil maakt.”
De komende jaren ligt de focus op verdere uitbouw van campusontwikkeling: fysieke en virtuele plekken waar bedrijven, onderwijs en Defensie samenkomen. Dat moet innovatie versnellen én zichtbaar maken.
Human capital: jongeren binden en behouden
Eén van de grootste uitdagingen in de Kop van Noord-Holland is de arbeidsmarkt. De regio kampt met zowel vergrijzing als ontgroening. Jongeren die in de Randstad gaan studeren, keren vaak niet terug.
Wethouder Camara ziet kansen in de unieke positie van Den Helder en omgeving: “Ik spreek liever over UBR’s – Unique Buying Reasons – dan over Unique Selling Points, USP’s. Onze regio heeft legio redenen voor jongeren om zich hier te vestigen: ruimte, groen, goede voorzieningen en werk van betekenis. Defensie is inmiddels de grootste werkgever van Noord-Holland. Combineer dat met hightech innovaties in het maritiem cluster, en je hebt een magneet voor talent.”
Onderwijs is de sleutel
Volgens Rommel kan onderwijs hierin de sleutel zijn: “We zien dat Defensie fors uitbreidt, en dat biedt duizenden opleidingsplaatsen. Maar er zijn ook ontbrekende schakels, zoals hbo-opleidingen voor luchtvaarttechniek of gespecialiseerd mbo voor scheepsonderhoud. Als provincie zetten we daarom in op projecten rond schone en slimme lucht- en scheepvaart. Daarmee creëren we de doorlopende leerlijnen die nodig zijn om jongeren hier te houden.”
Haven, luchthaven en kennishaven: ‘drie-eenheid in het kwadraat’
De Kop van Noord-Holland beschikt over een bijzondere combinatie van infrastructuur: een zeehaven, een luchthaven en een kennishaven – zowel civiel als militair. Camara noemt dit een drie-eenheid in het kwadraat: “Wat goed is voor de één, is vaak ook goed voor de ander. Tussen zeehaven, luchthaven en kennisinstellingen is een symbiose ontstaan. Denk aan de grootschalige gebiedsontwikkeling van de zeehaven, aangejaagd vanuit de samenwerking binnen het Maritiem Cluster en het civiel medegebruik van militair vliegkamp De Kooy: essentieel voor energiezekerheid en de energietransitie. Of aan de kennishaven, waar universiteiten en TNO (vanuit samenwerking met de Koninklijke Marine) steeds meer aansluiten. Dat biedt enorme kansen voor de toekomst én internationale samenwerking.”
Rommel ziet hierin een strategische positie voor de regio: “Den Helder heeft alles: land, zee en lucht. Met Defensie als anker en bedrijven als partners kunnen we een ecosysteem bouwen dat aantrekkelijk is voor nieuwe bedrijvigheid en innovatie. De komende jaren willen we dat krachtig uitdragen, zodat ook buiten de regio duidelijk wordt wat hier allemaal mogelijk is.”
Ontwikkelperspectief Noord-Holland Noord
Naast de verlenging van de Regio Deal wordt ook gewerkt aan een ontwikkelperspectief voor Noord-Holland Noord. Dat document moet richting geven aan ruimtelijke keuzes en toekomstige investeringen, vergelijkbaar met programma’s elders in de provincie.
Gedeputeerde Rommel: “We willen vastleggen wat we waar willen ontwikkelen: van energie en Defensie tot onderwijs en woningbouw. Zo krijgt de regio meer aandacht van het Rijk en meer kans op middelen. Het gaat erom dat we Noord-Holland Noord stevig op de kaart zetten als plek waar mensen wíllen wonen, werken, leren en recreëren.”
Woningbouw is daarbij cruciaal. “We komen in Noord-Holland 25 tot 27 procent ruimte tekort,” zegt Rommel. “Als we bedrijven en studenten willen trekken, moeten we ook zorgen dat er voldoende woningen en voorzieningen zijn. Dan wordt Den Helder en de Kop ook weer de thuishaven voor het marinepersoneel.”
Defensie en civiele kansen
Defensie speelt een centrale rol in de regio. De uitbreidingsplannen brengen niet alleen banen, maar ook toeleveringsbedrijven die zich in de Kop willen vestigen.
Camara: “De maintenance van de toekomst is hightech. Dat vraagt om nauwe samenwerking met civiele bedrijven en om nieuwe opleidingslijnen. We zien ook koppelkansen met andere clusters, zoals het Energy & Health Centre in Petten en Agriport in Hollands Kroon. Zo ontstaat een breed ecosysteem van hoogwaardige werkgelegenheid.”
Rommel bevestigt: “Defensie wil zijn toeleveranciers dichtbij hebben. Dat betekent dat wij ruimte moeten maken voor nieuwe bedrijven. En dat schept weer banen en perspectief voor jongeren.”
Vooruitblik: van tijdelijk instrument naar structurele ontwikkeling
Oorspronkelijk was de Regio Deal bedoeld als tijdelijk instrument. Nu, vijf jaar later, blijkt dat de deal niet alleen projecten heeft opgestart, maar ook structuren heeft verankerd. De verlenging betekent dat partners de kans krijgen om door te bouwen op wat is neergezet.
Camara besluit optimistisch: “We staan op een kantelpunt. De afgelopen jaren hebben we het fundament gelegd. Nu is het tijd om dat uit te bouwen: meer innovatie, meer samenwerking en meer zichtbaarheid. De Regio Deal helpt ons om die latente potentie van de regio te verzilveren.”
Rommel vult aan: “Wat mij betreft zijn we nog maar net begonnen. We hebben laten zien dat samenwerking werkt. Nu gaan we laten zien dat de Kop van Noord-Holland een sleutelregio is – voor energie, voor defensie, voor innovatie. En vooral voor de mensen die hier hun toekomst willen opbouwen.”
De verlenging van de Regio Deal Maritiem cluster Kop van Noord-Holland markeert een nieuwe fase. Waar de eerste vijf jaar vooral gericht waren op opstarten en experimenteren, gaat het nu om doorontwikkeling, verankering en schaalvergroting. Voor bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden biedt dit concrete kansen: in innovatieprojecten, in campusontwikkeling, in woningbouw en in internationale samenwerking. De boodschap daarbij is duidelijk: de Kop van Noord-Holland wil en kan een sleutelrol spelen in de grote transities van deze tijd. De Regio Deal is daarbij een cruciaal instrument.