Waar het misging met de arbeidsmarkt

In alle sectoren heerst een personeelstekort. Het overschot aan vacatures levert werkzoekenden een luxeprobleem op: zij kunnen kiezen uit verschillende banen die zij het leukst vinden. Voordelig, voor de sollicitant dan. Voor werkgevers levert het veel stress en langdurige problemen op. Door de coronacrisis is de kloof alsmaar groter geworden, er zijn veel ontslagen gevallen de laatste twee jaar. Nu alles weer mag en open is, is er een groot probleem ontstaan. Door middel van banenmarkten, aantrekkelijke advertenties en aandacht vragen voor het probleem, hopen werkgevers de gaten te kunnen dichten. Dit zal echter het probleem niet per direct of volledig oplossen.

Een kant-en-klare oplossing ligt er niet. In verschillende sectoren is de spanning hoog en wordt er hard gewerkt aan een passende oplossing. Het aantal werklozen is nog nooit zo laag geweest. Ook het kabinet is naarstig op zoek naar een uitkomst.

Gedupeerde reizigers

Nu er voor de werkzoekende een keuzevrijheid is ontstaan in het vinden van een nieuwe baan, wordt er minder vaak gekozen voor zwaar en onderbetaald werk. Dit levert problemen op voor de klant. Bij Schiphol is dit probleem zichtbaar; vluchten moeten worden gecanceld, mensen staan urenlang in de rij of halen de vlucht niet. Reizigers raken gedupeerd. Maar de optie om te boeken is er dan weer wél, onlogisch volgens velen.

Schiphol probeert via een banenmarkt nieuwe medewerkers te vergaren voor de zomer, het aantal aanmeldingen zat rond de 1500. Toch is de verwachting dat dit het probleem niet volledig zal oplossen. Een zomerdrukte is de verwachting.

Belangrijke sectoren

De grote schaarste aan werknemers veroorzaakt bij sommige sectoren interne en externe problematiek. Zo is de kinderopvang naarstig op zoek naar werknemers, zij zien dat er grote problemen ontstaan bij ouders van kinderen. Door het tekort aan personeel doen er zich extern ook problemen voor. Kinderen moeten soms thuisblijven, contracten worden opgezegd. Het gevolg van krapte in de kinderopvang is krapte in alle branches.

Ook in het onderwijs kampt men met tekort aan mankracht. In het basisonderwijs is er een tekort van circa 9100 leraren. Het aantal nieuwe leerkrachten dat van de opleiding komt, kan het gat niet dichten. Ook de arbeidsomstandigheden in het onderwijs waren niet altijd gunstig voor de werknemers. De afgelopen jaren hebben veel onderwijzers gepleit voor een hoger salaris. Er was een groot verschil tussen de CAO van het primair en hoger onderwijs. Op 30 mei jl. heeft het Algemeen Onderwijsbond, namens de FNV, een nieuw cao-akkoord ondertekend. Salarissen worden beter en de vakbond ziet meer instroom van jonge collega’s.

Ook de NS lukt het niet altijd om het hoofd boven water te houden. Op een aantal trajecten rijden er al geruime tijd minder treinen en dit wordt vanaf vandaag steeds vaker verwacht. De NS heeft meerdere vacatures openstaan, die tot op heden maar moeilijk vervuld kunnen worden. Zij zijn naarstig op zoek naar hoofdconducteurs, machinisten, monteurs en andere vakmensen. Momenteel staan er zo’n 1100 vacatures open.

Het kabinet zoekt naar een oplossing en heeft op 24 juni jl. een rapport uitgebracht met een aanpak om de krapte op de arbeidsmarkt en de werkdruk te verkleinen. Echter is hiermee geen uitkomst op korte termijn geboden, de tijd zal leren hoe dit uit gaat pakken.

Er moet per sector specifiek worden gekeken wat een passende oplossing is. Ook in de zorg is er een grote achterstand door het personeelstekort. De coronacrisis en het daaropvolgende ziekteverzuim heeft in veel sectoren een achterstand veroorzaakt. Cruciale beroepen dienen als eerste te worden ondersteund.

Tijdelijke oplossing

Verschillende werkgevers proberen met een tijdelijke oplossing de druk van de ketel te krijgen, een toekomstperspectief is er niet. Door de inzet van een tijdelijk startcontract zien zij dat er een groot stuk van het probleem wordt ‘opgelost’. Geschikt vast personeel vinden is bijna onmogelijk en recruiters halen alles uit de trukendoos om mensen binnen te halen. Zij zien het als een geschikt middel om studenten werkervaring op te laten doen. Zo ontwikkelen mensen zich en hopen bedrijven op lange termijn alsnog een geschikte kandidaat binnen te halen. Bedrijven zijn wat milder gaan kijken naar tijdelijke vacatures, zij staan hier meer open voor. Als een tijdelijke kracht goed blijkt te passen, dan is het aanbieden van een vast contract erg dichtbij.

Oplossing

Het is historisch dat er zoveel vacatures open staan, in plaats van dat er schaarste is. Wat als een luxe wordt ervaren door werkzoekenden, is voor werkgevers, recruiters en verschillende sectoren een groot probleem. En in nog veel meer sectoren. Het kabinet werkt hard aan een plan om de omstandigheden te verbeteren.

Bij grote bedrijven staan een groot aantal vacatures open en zij hopen met knip-en-plakwerk, arbeidsmarkten en een andere vorm van solliciteren mensen binnen te halen. Salarissen worden aantrekkelijker gemaakt, arbeidsvoorwaarden beter en voor veel mensen uit andere branches wordt omscholing aangeboden. Hiermee hopen bedrijven voor langere tijd mensen aan zich te binden.