De wooncrisis geldt als hét maatschappelijke en politieke probleem van deze tijd. In een grote, extreem gedetailleerde tekening met als titel De machinerie van de volkshuisvesting brengt Carlijn Kingma in beeld wie de spelers zijn, welke mechanismen er op de achtergrond werken en aan welke knoppen gedraaid kan worden. Dit nieuwe werk vormt het hart van de tentoonstelling Fear of Falling, die van 4 januari tot en met 8 maart plaatsvindt bij Brutus Art Space in Rotterdam.
De angst om te vallen
“Huisvesting is een van de belangrijkste bronnen van maatschappelijk onbehagen”, zegt Carlijn Kingma. “Er worden te weinig huizen gebouwd en als ze er wel komen dan zijn ze te duur, staan ze op de verkeerde plek, zijn ze niet toekomstbestendig of sluiten ze niet aan op de vraag.” Deze uitspraak raakt aan het hart van Fear of Falling, haar nieuwe tentoonstelling waarvan de titel is ontleend aan het gelijknamige essay van de Amerikaanse schrijver en politiek activiste Barbara Ehrenreich (1941-2022). In dit essay beschreef Ehrenreich de angst van de middenklasse: het groeiende besef dat hun kinderen het misschien niet beter gaan krijgen dan zijzelf.
Brutus geeft nieuwe lading aan Kingma’s beeldtaal
Brutus’ rauwe ruimtes vragen om een alternatieve aanpak: groot formaat projecties en wandvullende prints trekken de bezoeker het systeem in. Details en animaties tonen fragmenten van inzicht en maken lagen van de volkshuisvesting zichtbaar. Licht, geluid en tekstbeelden vergroten de urgentie en tonen de politieke en morele kracht van het werk. “Carlijn werkte van 2017 tot 2018 als resident in het Brutus Lab. Dat Carlijn terugkeert naar de plek waar haar artistieke avontuur begon en haar werk opnieuw hier toont, voelt alsof de cirkel rond is” aldus Sanne ten Brink, directeur Brutus.
De oorzaken van de wooncrisis
Er zijn verschillende factoren aan te wijzen die de wooncrisis hebben veroorzaakt of verergerd. Zo hanteren Nederlandse banken structureel een te hoge leennorm, waardoor huizenprijzen worden opgestuwd, de collectieve hypotheekschuld groeit en individuele kopers grote risico’s lopen. Het uitkleden van woningcorporaties verkleinde bovendien het aanbod sociale huurwoningen. Oplossingen als het schrappen van de hypotheekrenteaftrek of versoepelen van milieucriteria adresseren slechts deelproblemen.
Van geldstromen tot verzorgingstehuizen
Fear of Falling omvat meerdere werken die structuren van onze samenleving blootleggen, waaronder Het waterwerk van ons geld (2022). Speciaal voor Brutus maakte Kingma nieuwe kleinere tekeningen die inzoomen op thema’s uit dit project en actuele spanningen tonen, van zorginstellingen tot preppers.
De machinerie van de volkshuisvesting
Kingma presenteert een nieuwe kaart die het systeem van beleidsmakers, banken, beleggers en corporaties toont. In Brutus is een voorproef te zien. Het werk ontstond met o.a. Provincie Zuid-Holland, VRO, Triodos Bank, BNG, MRA, Squarewise en DGBC en is gebaseerd op 120 interviews; de bevindingen komen samen in één grote tekening die het systeem tot in detail analyseert.
Parallel ontwikkelen Kingma en Thomas Bollen animaties en een publicatie voor Follow the Money in 2026; het project reist als paviljoen langs partners en onderwijsinstellingen.
Over Carlijn Kingma
Na een opleiding als klassiek architect aan de Universiteit van Delft ontwikkelde Carlijn Kingma (1991) zich tot onderzoeker, kunstenaar en onorthodox cartograaf. In grote tekeningen legt zij de onzichtbare krachten en structuren vast die onze maatschappij vormgeven. Dat leverde haar in 2017 de New Babylon Award op en een jaar later de Architecture Drawing Prize. Kingma heeft geëxposeerd in onder meer Kunstmuseum Den Haag, Het Depot van Museum Boijmans Van Beuningen, Rijksmuseum Twenthe en het Nederlandse paviljoen op de Biënnale van Venetië. Vanaf het begin van haar carrière is Kingma verbonden met Brutus. Na haar afstuderen was ze in 2018 artist in residence in het Brutus Lab (toen AVL Mundo). Hier ontwikkelde ze Stargazers & Gravediggers, dat werd gepresenteerd op Art Rotterdam. Een jaar later nam ze deel aan de Brutus-groepstentoonstelling Secret Society.
Over Brutus
Brutus is een Artist Driven Playground waar makers vrij kunnen experimenteren binnen een breed scala aan disciplines. Met 6.000 m² aan rauwe, industriële ruimtes in een voormalig havencomplex in Rotterdam West is Brutus een van de grootste onafhankelijke tentoonstellingsruimtes voor hedendaagse kunst in Nederland. Geen steriele white cube, maar karaktervolle plekken die vragen om een frisse, onconventionele benadering en kunstenaars uitdagen nieuwe artistieke grenzen te verkennen. Bij Brutus vervagen grenzen, tussen autodidacten en professionals, tussen kunst en publiek. Ons motto “everyone is an insider” weerspiegelt onze overtuiging dat kunst toegankelijk, experimenteel en open moet zijn. Bezoekers ervaren hier kunst op een directe, vrije manier, ongefilterd, onverwacht en buiten de gebaande paden. Naast tentoonstellingen en een beeldentuin biedt Brutus een residentieprogramma en organiseert het de Brutus Prijs. De organisatie bestaat uit twee stichtingen: Brutus Space, dat tentoonstellingen en samenwerkingen met diverse kunstenaars realiseert, en Brutus Base, dat het werk van Atelier Van Lieshout presenteert. Brutus werd in 2008 opgericht door Joep van Lieshout en is sinds 2022 een onafhankelijke stichting onder leiding van Sanne ten Brink.
FEAR OF FALLING
4 januari t/m 8 maart 2026 in Brutus
Keileweg 10b, 3029 BS, Rotterdam
Open: donderdag-zaterdag, 12:00 tot 18:00 uur
Meer info Brutus.nl