Voorkomen is beter dan blussen: over preventie en advies door de Gezamenlijke Brandweer Amsterdam

GBA is niet zomaar een brandweerdienst. Het is een publiek private samenwerking. In deze meest verregaande vorm van samenwerking tussen de overheid en bedrijven is een heldere verdeling van taken en risico’s afgesproken. De drie stakeholders Veiligheidsregio, Port of Amsterdam en de coöperatie van, nu zo’n twintig, ledenbedrijven houden de GBA verantwoordelijk voor alle incidenten in het havengebied van Amsterdam.

In het westelijk havengebied zijn specifieke specialismes en vaardigheden nodig vergeleken met branden in de stad en buitengebieden. Teamleider en bevelvoerder Raymond Pikee vertelt er meer over. Een verrassend gesprek over een zelfsturende brandweerorganisatie.

“Wat wij goed kunnen, zijn scheepsbrand- en industriële brandbestrijding. Maar als er een kat uit de boom gehaald moet worden binnen het havengebied staan wij ook paraat. De reguliere brandweerdiensten versterken ons als we extra hulp nodig hebben. Als een particulier, bijvoorbeeld via 112, een melding doet komt dat eerst bij een landelijke alarmcentrale binnen.  Voor Lid-bedrijven gaat het meldingsproces sneller. Men heeft een directe lijn of drukken op een knop om uitruk te activeren: binnen 45 seconden rijden we vanaf het Veiligheidscentrum (Galwin 3), centraal in het havengebied weg, naar de plek van actie en zijn binnen 6 minuten ter plekke.

De meerwaarde van lidmaatschap

“Steeds meer bedrijven worden lid van de GBA omdat de meerwaarde steeds vaker wordt gezien. We zijn sneller ter plekke, komen met specialistische kennis, slagkracht en reduceren het aantal branden met preventieve programma’s, presentaties, adviezen en cursussen. Dat werpt vruchten af: sinds de introductie in 2019 halveerde het aantal grote calamiteiten naar een aantal “kleinere” beheersbare incidenten.

Met dagelijks twee ploegen zijn we in totaal met 30 operationele medewerkers. We rukken standaard uit met twee voertuigen: een conventionele tankautospuit, voorzien van een Cobra hoge druk lans om gaten in staalwanden te maken zodat we ruimtes erachter snel kunnen koelen of blussen, en een industrieel blusvoertuig. Die wagen heeft 4.000 liter SVM-schuim aan boord, bijvoorbeeld voor een tank-, tankpunt- of schrootbrand. De dakmonitor spuit 8.000 liter per minuut en 120 meter ver. Je kunt je voorstellen hoe handig dat is als je op een lastig begaanbare terminal bent met bergen van vele tientallen meters hoog en breed. Blusschepen van Port of Amsterdam voeden de straal. Wij verrijken met ons schuim.

Onze medewerkers hebben een brandweer-opleiding, aangevuld met een module industriële brandbestrijding. Gedurende een incident kun je niet zomaar een proces uitzetten. In ieder geval van onze leden kennen we de bedrijven goed en weten we wat we moeten doen in geval van nood. De uitknop kan gevaarlijker zijn dan de aanknop. Een schip of industrieel complex binnengaan is een heel ander verhaal dan een flat, winkel of eengezinswoning.

Met tweemaal acht werkbare uren kunnen we veel voor bedrijven betekenen. We zitten niet te klaverjassen totdat we een melding krijgen. We leren de aangesloten bedrijven kennen en geven advies over veiligheid, preventie en keuze van systemen. Wij helpen met aanvalsplannen, opstellen van een RI&E (risico-inventarisatie en -evaluatie), veiligheidsplannen, trainen gezamenlijk met hun BHV organisatie of nemen zelfs de bedrijfsbrandweer taak over.

Schuimtransitie: spin in het web

“Wat op dit moment speelt bij de (tien) olieterminals in de haven is de vervanging van schuimvormend middel, genoemd de schuimtransitie. In het schuim dat nu in hun stationaire blusvoorzieningen wordt gebruik, zit PFAS. Dit moet vanwege milieu-eisen worden vervangen door een ander type schuim met een vergelijkbare functie en afgestemd op de specifieke situatie ter plekke. Zo heeft elk bedrijf een eigen ‘beste middel’ om een brand te bestrijden. Wij weten voor elk incident welk middel wij moeten meenemen omdat we het bedrijf kennen. Het bedrijf moet weten welk middel ze zelf mogen gebruiken en nodig hebben voor hun locatie.

Voor de schuimtransitie faciliteren wij vanuit het Veiligheidscentrum thema dagen voor onze leden. Zij komen naar ons toe, we overleggen en organiseren bedrijvendagen op ons veiligheidscentrum, zoals de schuimtransitiedagen voor aangesloten leden. Onze specialisten leggen uit hoe het nu zit, hoe het zou moeten en hoe het kan. Zo kan er gezamenlijk een schuim-pool ontstaan. Dit scheelt tijd, energie en geld, bijvoorbeeld bij inkoop van fluor-vrij schuim. Het is ingewikkelde materie en wij schetsen een begrijpelijk beeld om de bedrijven te helpen te kiezen voor de juiste leverancier.”

Elkaar goed leren kennen

“Bedrijven zijn verantwoordelijk voor hun eigen BHV-organisatie. GBA kijkt er met een brandweer-oog naar: werkt het en hoe werkt het? Klopt er wat er op papier staat? Die check is waardevol. Ook tillen wij hun BHV-organisatie op een hoger niveau. Door te oefenen leren we elkaar goed kennen. Bijvoorbeeld waar het hart van het bedrijf zit. Wat moeten wij zo goed mogelijk beschermen zodat ze de volgende dag weer up-and-running kunnen zijn? Een afbrandscenario voorkomen is heel wat waard. Bovendien voorkom je imagoschade.

We leren de werkvloer beter kennen maar ook het management. We bespreken en trainen crisissituaties: wat te doen als een situatie uit de klauw loopt? Wat gebeurt er dan, wat zijn de opties? Het is handig om te weten hoe en wat. Tijdens een crisis is er geen tijd om dat te overleggen.

GBA is geen controleorgaan van de brandweer. We geven juist advies. Bedrijven zien de voordelen in van accurate preventie en onze specialistische kennis en kunde. Ons doel is om zoveel mogelijk bedrijven in het havengebied aan te sluiten. Met twintig zijn we goed op weg.”

Bedrijvendagen en TDV

“Naast de schuimtransitiedagen zijn er nog andere bedrijvendagen gericht op bepaalde veiligheid gerelateerde thema’s. Door zichtbaar te maken wat er speelt en wat wij kunnen doen ontstaat er een dialoog die leidt tot acties, zoals voorlichting, preventie en advies.

Zo zijn er geregeld operationele overleggen met al onze multi partners (politie, Douane, Omgevingsdienst, RWS, Handhaving, PoA) om gezamenlijk voor een veilige haven te zorgen.

Onlangs was er een brand & broeidag en een accudag. Op terminals met opslag komt regelmatig broei voor. Dat kan soms kwaad en dan is het handig om direct te handelen. In een berg schroot zit bijvoorbeeld ook plastic of accumateriaal. Bij verwarming kan dat escaleren naar brand. Je kunt je voorstellen dat je daar pas in een laat stadium achter komt. Vanaf 2023 is Team Digitale Verkenning (TDV) operationeel met brandpreventievluchten om via een drone met warmtebeeldcamera ongewenste warmte te detecteren. Een actie loopt direct via de drone-operator naar een lid-bedrijf, bijvoorbeeld in het weekend of op een vakantiedag. We blijven innoveren om brand en erger te voorkomen.”

Interesse in lidmaatschap of meer informatie? Lees verder op gbamsterdam.nl