Cliëntenbelang Amsterdam: Meer ervaringsdeskundigheid inzetten bij wonen

Cliëntenbelang Amsterdam is een onafhankelijke belangenbehartiger met een duidelijk doel: de kwaliteit van leven verbeteren van mensen met een beperking, chronisch zieken, kwetsbare ouderen en mantelzorgers. Dit wordt gedaan op het gebied van zorg, jeugdhulp, toegankelijkheid, vervoer, werk, geldzaken en wonen. Over het laatste onderwerp gingen wij in gesprek met directeur Deborah Lauria en Ruud Fiere, Projectleider participatieprojecten en wonen.

Op dit moment is het in heel Nederland, en zeker in Amsterdam, ontzettend moeilijk een passende woning te vinden. En wat passend is voor de een, is dat nog niet voor de ander. Bijvoorbeeld als je ouder bent en moeite hebt met traplopen. Of omdat je een lichamelijke of geestelijke beperking hebt. Ruud: “Door een tekort aan geschikte woningen voor onze doelgroepen is het dringen op de Amsterdamse woningmarkt. Daarnaast is er te weinig goede zorg en ondersteuning voor mensen die zelfstandig willen wonen. Veel Amsterdammers lopen dan ook op tegen belemmeringen die zelfstandig wonen onmogelijk maken en waar de toegankelijkheid binnen een complex of de directe omgeving ernstig te wensen overlaat. Ook zien we vaak dat projectontwikkelaars en architecten te weinig gebruikmaken van de kennis van de mensen om wie het gaat: ervaringsdeskundigen. Hierdoor weten zij niet waar bewoners behoefte aan hebben.” Deborah: “Cliëntenbelang Amsterdam zorgt er onder andere voor dat die ervaringsdeskundigheid beter wordt ingezet bij de woningbouw in Amsterdam.”

Inclusief bouwen

Met trainingen, bijeenkomsten en overleg zorgt Cliëntenbelang dat medewerkers van de gemeente, zorginstellingen en woningcorporaties meer weten over woonrechten, de behoeften en mogelijkheden van Amsterdammers met een beperking en hun mantelzorgers. Ervaringsdeskundigen worden zoveel mogelijk betrokken in de ontwikkeling en uitvoering van woonplannen en woonbeleid. Ruud: “Een van de resultaten hiervan is het project ‘Samen Beter Bouwen’. Met Ieder(in), een netwerk voor mensen met een beperking of een chronische ziekte, zijn we dit project gestart om tot instructies te komen die moeten leiden tot echt inclusief bouwen.” Deborah: “Dat is bouwen waarbij alle betrokken partijen structureel rekeninghouden met de verschillende beperkingen en barrières waarmee mensen te maken hebben.” Het is de bedoeling dat in juni 2024 de instructies afgerond zijn. De inhoud van deze handreiking wordt betrokken bij de bouw van het Hamerkwartier (Amsterdam – Noord) en bij plannen van woningstichting Eigen Haard voor het huisvesten van ouderen. Ruud: “Het projectteam bestaat uit beleidsmedewerkers van Ieder(in) en van Cliëntenbelang en een ervaringsdeskundige uit onze themagroep Wonen.”

Themagroep Wonen

Wat is dit precies voor themagroep? Deborah legt uit: “Binnen onze themagroep Wonen besteden we veel aandacht aan de deelname van mensen met ervaringskennis aan belangrijke overleggen die over huisvesting gaan. Het gaat dan om deelname op een gelijkwaardige manier aan het ontwikkelen van toekomstplannen, beleid én de uitvoering daarvan, met als doel de woonsituatie van kwetsbare Amsterdammers te verbeteren.” Ruud: “In de themagroep zitten verschillende belangenbehartigers en vrijwilligers die zich inzetten voor mensen voor wie een passende woning niet vanzelfsprekend is. Bijvoorbeeld mensen met een fysieke of verstandelijke beperking of ouderen die zorg nodig hebben.” Deborah: “Binnen de groep bespreken we de problemen en mogelijkheden om er iets aan te doen. Hoe zorgen we ervoor dat de obstakels van deze groepen Amsterdammers meer aandacht krijgen? En welke creatieve oplossingen zijn er mogelijk in de stad?”

Wooncirkels

Een voorbeeld van zo’n creatieve oplossing is de Wooncirkel. Kortgezegd is het de inrichting van een buurt waarbinnen je kunt circuleren tussen woningen. Ruud: “Als student begin je er bijvoorbeeld in een kamer en later, als je misschien een gezin hebt gesticht, kom je in een gezinswoning terecht. En weer veel later als de kinderen het huis uit zijn, kun je weer kleiner gaan wonen.” Deborah: “Maar een ongeval of een ziekte kan er ook voor zorgen dat er aanpassingen in je woonsituatie nodig zijn. In de Wooncirkel vind je dan in dezelfde buurt een woning die bij je past, met behoud van het netwerk om je heen.”
Het gaat daarbij niet alleen om woningen, maar ook over de hele inrichting van de buurt. Ruud: “Een buurt waar laagdrempelige basisvoorzieningen aanwezig zijn, maar ook leuke plekken waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en waar zij iets voor elkaar kunnen betekenen. Dat soort plekken vind je nu wel in Amsterdam, maar het is vaak nog te versnipperd. Zo’n wooncirkel brengt dat alles meer bij elkaar. Op dit moment zijn we met verschillende partijen in gesprek om naar de mogelijkheden te kijken voor Wooncirkels in Amsterdam. Voor het slagen van zo’n wooncirkel moet je wel de buurt meenemen en de buurtbewoners zelf de ruimte geven om er iets in te ontwikkelen. Juist zij kennen de buurtbewoners en de buurt; wat wel en wat niet werkt. Je komt er niet als je het centraal van bovenaf probeert te organiseren…”

Puntensysteem

Een extra zorgelijke situatie die Cliëntenbelang bij het wonen in Amsterdam signaleert, is de het huidige puntensysteem binnen de sociale huursector in Amsterdam. Dit digitale systeem, waarbij deelnemers punten kunnen opbouwen om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning, werkt namelijk niet voor iedereen. Deborah: “Het is een zeer onvriendelijk systeem voor onze doelgroep. Wie actiever in het digitale systeem is, bouwt meer punten op… Maar hoe is dat voor mensen die niet zo snel digitaal zijn? Of die door bijvoorbeeld een chronische ziekte niet zo snel binnen dat systeem kunnen reageren? Ook word je benadeeld als je een woning moet weigeren, bijvoorbeeld omdat die niet geschikt is voor rolstoelgebruikers. Het is een goed voorbeeld van hoe wij, door nauw in contact te staan met onze cliënten, problemen signaleren en vervolgens samen, en met gemeente en netwerkpartners, aan concrete oplossingen werken!”

Voor meer informatie over het goede werk van Cliëntenbelang Amsterdam zie www.clientenbelangamsterdam.nl. Cliëntenbelang is gevestigd in Jacob Bontiusplaats 9 in Amsterdam. Telefoon: 020 752 5100.